Dolaylı Tümleç – İngilizce Dilbilgisi Terimleri


Dolaylı Tümleç – Dilbilgisi Terimleri / Indirect Object – Grammatical Terms

Dilbilgisi Terimleri isimli konularda İngilizce dil bilgisi kapsamında terim ve tanımları ele alacağız. Aşağıda dolaylı tümleç (indirect objectile ilgili hazırladığımız konu anlatımı ve ilgili örnekleri bulabilirsiniz.

İngilizce bir cümlede dolaylı tümleç vardır diyebilmemiz için o cümledeki fiilin etki ettiği bir nesnenin bir alıcısı olması gerekir. Örnek verecek olursak;

Eileen passed the bowl.
Eileen kâseyi uzattı.
(Bu örnekte dolaysız nesne yani ‘the bowl’ bulunmaktadır. Ancak bu nesnenin bir alıcısı yoktur. O yüzden bu cümlede dolaylı tümleç / nesne yoktur diyebiliriz.)

Eileen passed her sister the bowl.
Eileen kâseyi kız kardeşine gönderdi.
(Bu örnekte dolaylı tümleç yani alıcı ‘her sister’ yani kız kardeşidir.)

Dolaylı Tümlece Örnekler – Examples of Indirect Objects

Aşağıda dolaylı tümleç içeren cümleler verilmiştir. Dolaylı tümleçler koyu ile yazılarak belirtilmiştir, inceleyiniz.

Jack gave his mother an angry look.
Jack annesine sinirli sinirli baktı.

I passed the money to my mother.
Parayı anneme verdim.

Let her take it.
Bırak da alsın.

Dolaylı Tümleç Nasıl Bulunur? – How to Find the Indirect Object

İngilizce bir cümlede dolaylı tümleci bulmadan önce ilk olarak fiili bulmamız gerekmektedir. Daha sonra fiile neyi (what) sorusunu sorarak dolaysız nesneyi (tümleci) buluruz. Son olarak ise bu nesnenin alıcısını belirleyerek (kime, neye soruları ile) dolaysız nesneyi bulmuş oluruz. Örneklerle bu durumu açıklayalım;

The King gave the beggar a silver coin.
Kral dilenciye bir gümüş sikke verdi.
İlk olarak fiil bulunur: gave – verdi
Sonra neyi sorusu sorulur: a silver coin – bir gümüş sikke (dolaysız nesne ‘a silver coin’ dir)
Son olarak kime, neye sorularından uygun olanı sorularak dolaysız nesne bulunur: Kral gümüş sikkeyi kime verdi? Gümüş sikkeyi alan kim (alıcısı kim)? : the beggar’ yani dilenci dolayız tümleçtir.

Sadece Nesne Alabilen Fiillerde Dolaysız Tümleç Aranır

Yalnız geçişili fiillerin yani nesne alabilen fiillerin dolaylı ve dolaysız nesne alabileceğini unutmayın. Geçişsiz fiiller yani nesne alamayan fiiller doğal olarak tümlece izin vermezler. Örnek verecek olursak;

My father is snoring heavily.
Babam yüksek sesle horluyor.
İlk olarak fiil bulunur: is snoring – horluyor
Sonra neyi sorusu sorulur: Cevap alınamaz çünkü horlama fiili nesne almaz.
Bu yüzden bu cümlede nesne yoktur ve ‘snore’ fiili geçişsiz bir fiildir diyebiliriz.