“Tense”lerin temel mantığı; 12 “tense”in özünü anlamak


Tense Nedir?

 

Tense, Türkçede kip olarak geçer. Eylemin, ifade eden özne tarafından hangi zamanda geçtiğini belirtir. Bir olayın geçmişte ya da şu an mı olduğunu, ya da gelecekte mi olacağını kip sayesinde anlarız.

 

İngilizcede üç temel kip vardır.

 

Present Tense:  Şimdiki Zaman. Türkçe’de biraz farklı algıladığımız Geniş Zaman da buna dahildir.

 

Past Tense: Geçmiş Zaman. Geçmişte olmuş olaylardan bahsetmek için kullanılır.

 

Future Tense: Gelecekte olacak, olması beklenen ya da tahmin edilen olaylardan bahsetmek için kullanılır.

 

Türkçedeki gibi İngilizcede de zaman lineer olarak düşünülür: Geçmişten geleceğe doğru giden bir doğru olarak algılanır.

 

Bu kiplerin dışında cümle tipleri de diyebileceğimiz Simple, Continuous, Perfect ve Perfect Continuous olarak dörde ayrılan cümle kurma tipleri vardır. Bunların kiplerle karışımından toplamda 12 adet farklı zaman ifadesi kalıbı ortaya çıkar. Şimdi bu dört tipimizden biraz bahsedelim:

 

Simple Aspect: “Simple”, yani basit anlamına gelen bu cümle tipleri düz cümlelerdir. Eylemler sürekli eylemler değildir, kipe göre çekimlenir ve herhangi başka bir ek almadan kullanılır. Simple Present, Simple Past ve Simple Future olarak üç şekilde kullanılır.

 

Simple Present: Geniş zaman           –           I brush my teeth after I wake up every morning. (Her sabah uyandıktan sonra dişimi fırçalarım.)

Simple Present Tense konu anlatımı için buraya tıklayın.

 

Simple Past: Geçmiş zaman             –           I woke up with a headache yesterday. (Dün baş ağrısıyla uyandım.)

Simple Past Tense konu anlatımı için buraya tıklayın. 

 

Simple Future: Gelecek zaman        –           I will watch the game next week. (Haftaya maçı izleyeceğim.

Future Tense “will” konu anlatımı için buraya tıklayın.

Future Tense “be going to” konu anlatımı için buraya tıklayın. 

 

Continuous Aspect: “Continuous”, yani devam eden anlamına gelen bu cümle tipleri, eylemin devamlı olduğu ve belirtilen diğer bir süre ya da şimdiki zamana kadar devam ettiği anlamına gelir. Bu cümle tipi de şimdiki zaman, geçmiş ve gelecek zamanlarla birleştirilir. Bu tip cümlelerde kullanılan eylemler “sürekli” eylemler olmalıdır. Bunların arasında uyumak, yürümek, kitap okumak, televizyon izlemek gibi gerçekleştirmek için yapmaya devam etmemiz gereken eylemler vardır.

 

Present Continuous: An içinde gerçekleşen olaylar için kullanılır.

I am drinking a cup of green tea now. (Şu an bir fincan yeşil çay içiyorum.)

I am currently  writing a document about tenses and sentence aspects. (An itibariyle kipler ve cümle görünüşleri hakkında bir belge yazıyorum.)

You are reading these words now. (Şu an bu sözcükleri okuyorsunuz.)

Present Continuous Tense konu anlatımı için buraya tıklayın. 

 

Past continuous: Geçmişte gerçekleşen sürekli eylemler için kullanılır:

I was walking down the street when it began raining. (Yağmur başladığında sokaktan aşağı yürüyordum.)

Past Continuous Tense konu anlatımı için buraya tıklayın.

 

 Burada iki eylem arasındaki farka dikkat edelim. Yağmurun yağması sürekli bir eylemdir, ancak yağmurun yağmaya başlaması sadece bir an için geçerli olan bir eylemdir. Bu, genel olarak ve anlam için önemli bir detaydır. Süreksiz eylemin sürekli eylemin akışını nasıl böldüğünü de fark edelim: Yağmur başlamadan önce yürüyorduk, yağmur başladı (burda durmamış da olabiliriz, hala yürüyor olabiliriz.), biz yürümeye devam ettik. Yağmur başladıktan sonra olanlar, cümlede de belirtilmediği için artık önemsiz.

 

Future Continuous: Gelecekte gerçekleşecek sürekli eylemler için kullanılır.

I will be writing all about our travels when I go back home. (Eve döndüğümde gezilerimiz hakkındaki her şeyi yazıyor olacağım.)

In ten years, we will be laughing at ourselves. (On yıl sonra şu anki halimize gülüyor olacağız.)

Future Continuous Tense konu anlatımı için buraya tıklayın. 

 

Perfect Aspect: Türkçede buna bitmişlik görünüşü deniyor. Bu cümle tiplerinde, eylemler konuşmacının açısından tamamlanmış olarak gözükür. Her şey sonuca bağlanmış ve etkisi hissedilmiştir. Teker teker kiplerle kullanımına bakarak inceleyelim:

 

Present Perfect: Günümüze kadar devam eden olaylardan bahsederken kullanıyoruz. Geçmişte başlamış olan bir olayın etkisi bugün hala devam ediyor, ancak ilerisini bilmiyoruz.

Maria and Sven have been married for thirty years. (Maria ve Sven otuz yıldır evli.)

She has been in a coma for six months. (O altı aydır komada.)

Bu gibi cümlelerde anlaşılan şey, önceden olmuş bir olayın etkilerini, konuşanın o an gözlemlediğidir.

 

I can’t get into the car, I’ve lost my keys! (Arabaya giremiyorum, anahtarları kaybetmişim!)

Albus doesn’t answer his phone. I think he’s lost his phone again. (Albus telefonuna cevap vermiyor. Sanırım yine telefonunu kaybetti.)

Bu gibi cümlelerdeyse şu anı etkileyen durumlardan bahsediyoruz, ancak bu olayların başlangıcını yalnızca tahmin edebiliyoruz.

Present Perfect Tense konu anlatımı için buraya tıklayın. 

 

Past Perfect: Buna kısaca geçmişin geçmişi diyebiliriz. Geçmişte bir olaydan bahsederken o olayı etkileyen ve daha önce olmuş bir olayı da cümleye eklediğimizde, artık past perfect kullanırız.

Sue remembered she had forgotten to celebrate her friend’s birthday. (Sue, arkadaşının doğum gününü kutlamayı unuttuğunu hatırladı.)

Burada unutma eylemi, hatırlama eyleminden daha önce gerçekleşiyor ve hatırlama eylemi de zaten geçmişte geçiyor.

 

I had finished eating my meal when the phone rang. (Telefon çaldığında yemeğimi yemeyi bitirmiştim.)

We had already left the building when he realised he forgot to take the keys. (Anahtarları almayı unuttuğunu fark ettiğinde binadan çoktan çıkmıştık.)

Past Perfect Tense konu anlatımı için buraya tıklayın. 

 

Future Perfect:Bir eylemin gelecekte bir zamanda tamamlanmış olacağından bahsederken kullanırız. Tam olarak ne zaman olduğunu bilmemize gerek yoktur, tam olarak ne zaman başladığını da bilmemize gerek yoktur; yalnızca gelecekte bir noktada bir eylemin tamamlanmış olduğunu belirtiriz.

 

By the time you read this, I will have completed this document and will have slept. (Bunu okuduğunuzda ben bu belgeyi bitirmiş ve uyumuş olacağım.)

 

At some point in future, all the buildings will have collapsed. (Geleceğin bir kısmında bütün binalar çökmüş olacak.)

Future Perfect Tense konu anlatımı için buraya tıklayın.

 

Perfect Continuous Aspect: Bu, Perfect ve Continuous görünümlerin bir birleşimidir. Bu birleşimi bir de zaman kipiyle birleştirip son kombinasyonumuza ulaşıyoruz. Bu kullanım, bir eylemin şu anda, geçmişte ya da gelecekte belli bir zaman aralığında gerçekleştiğini belirtmek için kullanılır. Bu zaman aralağını uygun bir zaman ifadesi kullanarak ifade ederiz.

 

Present Perfect Continuous: Geçmişte başlayıp sonucu şu ana denk gelen bir eylemden bahsediliyor.

 

Martin has been folding his clothes. (Martin giysilerini katlıyordu)

I have been waiting for you. (Seni bekliyordum.)

 

Bu iki örnekte eylemin geçmişte başlayıp, şimdi bittiğini görebiliyoruz. İkinci örnekte bu daha iyi anlaşılıyor, çünkü bu cümleyi söylediğimiz kişi, eylemden etkilenen taraf, yani beklenilen kişi. Bu da bekleyişin artık bittiği anlamına geliyor.

Present Perfect Continuous Tense konu anlatımı için buraya tıklayın. 

 

Past Perfect Continuous: Geçmişte başlayıp, bir süre devam edip, yine geçmişte son bulmuş bir eylemdir.

 

They had been listening to these songs for several years until they became old. (Bu şarkıları eskiyene kadar yıllardır dinliyorlardı.)

Lucas had been swimming in that lake until he got hungry. (Lucas acıkana dek gölde yüzüyordu.)

 

Bu iki örnekten de daha eski bir eylemin başka bir eylemle son bulduğunu, buna kadar da aradan belli bir süre geçtiğini görebiliriz.

Past Perfect Continuous konu anlatımı için buraya tıklayın.

 

Future Perfect Continuous: Son olarak, bu kullanımda da gelecekte başlayacak olan ya da başlaması beklenen bir eylemin, daha da ileri bir tarihte bitmesine kadar olan süreyi ifade edeceğiz.

 

Anita and Michael will have been enjoying the sunset when we enjoy the sunrise over here. (Biz burada gündoğumunun tadını çıkarırken Anita ve Michael günbatımının tadını çıkarıyor olacaklar.)

Terk will have been sleeping for ten hours by the time Jane gets home. (Jane eve geldiğinde Terk on saattir uyuyor olacak.)

Future Perfect Continuous Tense konu anlatımı için buraya tıklayınız.