Dilbilgisi Terimleri isimli konularda İngilizce dil bilgisi kapsamında terim ve tanımları ele alacağız. Aşağıda ekler (affixes) ile ilgili hazırladığımız konu anlatımı ve ilgili örnekleri bulabilirsiniz.
Ek (affix) bir kelimenin köküne eklenerek o kelimenin anlamında değişikliğe yol açar. Eğer ek bir kelimenin önüne eklenirse önek (prefix) sonuna eklenirse sonek (suffix) olarak adlandırılır. Ekler bazen tire (kısa çizgi) ile ayrılabilir.
Aşağıda eklere örnekler verilmiştir.
inaccurate (Bu kelimedeki ek ‘in-‘ önekidir.)
ex-mayor (Bu kelimedeki ek ‘ex-‘ önekidir.)
walking (Bu kelimedeki ek ‘-ing’ sonekidir.)
‘dis-, in-, re-‘ ve ‘un-‘ önekleri en sık kullanılan önekler iken
‘-es, -ed, -ly’ ve ‘-ing’ sonekleri ise en sık kullanılan soneklerdir.
Aşağıda en çok karşınıza çıkabilecek önek ve sonekler, anlamları ve örnekleri bir tablo halinde verilmiştir.
Sonek | Anlam | Örnekler |
-able, -ible | Yapılabilir | comfortable, passable |
-al, -ial | Karakteristiklerine sahip | personal |
-ed | Geçmiş zaman düzenli fiil | danced, jumped |
-en | Yapıldığı maddeyi belirtir | golden, wooden |
-er | Karşılaştırma | tidier, nicer |
-er, -or | Yapan, eden kişi | actor, narrator, worker |
-est | En üstünlük derecesi | nicest, greatest |
-ful | Dolusu, çok | cupful, careful |
-ic | Karakteristiklerine sahip | linguistic, sarcastic |
-ing | Fiil hali, (durum ortacı ve ulaç) | dancing, singing |
-ion, -tion, -ation, ition | Eylem ya da süreç | attraction, attrition |
-ity, -ty | Durum | humility, infinity |
-ive, -ative, itive | İsimden sıfat üretir | expensive, plaintive |
-less | Bir şey olmadan, -siz, -sız, -süz | topless, fearless |
-ly | Zarf sonu | nicely, quickly |
-ment | Eylem ya da süreç | enjoyment, entrenchment |
-ness | Durumi hal | eagerness, kindness |
-ous, -eous, -ious | Niteliklere, özelliklere sahip | erroneous, joyous |
-s, -es | Çoğul | tables, foxes |
-y | İle nitelenen | fatty, happy, jumpy |
Önek | Anlam | Örnekler |
a-, an- | Bir şey olmadan, -siz, -sız, -süz | amoral, atypical |
ante- | Önce | antecedent, antenatal |
anti- | Karşı | anti-establishment |
auto- | Kendi kendine | autopilot |
circum- | Etrafında | circumvent |
co- | İle, birlikte | co-conspirator, co-pilot |
com-, con- | İle, birlikte | companion, contact |
contra- | Karşı | contradiction |
de- | Tersi, zıttı | delist, devalue |
dis- | Tersi, zıttı | disappear |
en- | Eklemek, içine | enclose, envelop |
ex- | Dışarı, çıkarmak | extract, ex-governor |
extra- | Öte, daha fazlası | extracurricular |
hetero- | Farklı | heterosexual |
homo- | Aynı | homonym, homophone |
hyper- | Fazla, daha | hyperactive |
il-, im-, in-, ir- | Değil, bir şey olmadan, -siz, -sız, | illegal, impractical, inconsiderate, irresponsible |
in- | İçine | insert |
inter- | Arası | internet, intersection, |
intra- | Arası | intranet, intravenous |
macro- | Büyük | macronutrients |
micro- | Küçük | microscope |
mono- | Tek | monocle |
non- | Değil, bir şey olmadan, -siz, -sız, | nonentity, nonstarter, |
omni- | Tüm, hepsi | omnipresent, omniscient |
post- | Sonra | post-mortem |
pre-, pro- | Sonra, ilerisi | precede, project |
sub- | Altı, | submarine, substandard |
syn- | Eş zamanlı | synchronize |
super- | Üstü | supervisor, superhuman |
trans- | Karşısı | transmit |
tri- | Üçlü, üç | tripod, triceratops |
un- | Değil | undone, unfinished, |
uni- | Tek | unicorn, unilaterally |