Geçmiş Zaman Ortaçları – İngilizce Dilbilgisi Terimleri


Geçmiş Zaman Ortaçları – Dilbilgisi Terimleri / Past Participle – Grammatical Terms

Dilbilgisi Terimleri isimli konularda İngilizce dil bilgisi kapsamında terim ve tanımları ele alacağız. Aşağıda geçmiş zaman ortaçları (past participleile ilgili hazırladığımız konu anlatımı ve ilgili örnekleri bulabilirsiniz.

Fiillerin çekilerek sıfat görevinde kullanıldıkları durumlarda ‘participle’ yani ortaçlardan söz ediyoruz demektir. İngilizcede iki tür ortaç vardır ve bunları;

The Past Participle | Geçmiş Zaman Ortaçları

The Present Participle | Durum Ortaçları olarak sıralayabiliriz.

 

Fiillerden Geçmiş Zaman Ortacı Nasıl Elde Edilir? – Forming the Past Participle
Düzenli Fiiller

Eğer past participle yapacağımız fiil düzenli bir fiil ise bu fiili geçmiş zaman ortacı haline getirmek için aynı geçmiş zamanda fiili çektiğimiz gibi çekiyoruz. Örnek verecek olursak;
Çoğu fiilin sonuna sadece -ed” takısı eklemek yeterli olacaktır.

pain > painted | talk > talked  ya da jump > jumped gibi.

Eğer tek heceli bir fiilin sonu “sessiz, sesli ve sessiz harf” şeklinde bitiyor ise son sessiz harf iki kere yazılır ve “-ed” takısı eklenir. Örnek verecek olursak;

stop > stopped | submit > submitted ya da chat > chatted gibi.

Ancak bu kurala istisna olarak eğer son sessiz “w, x” ya da “y” ise iki defa yazılmaz. Örneğin;

play > played | sew > sewed ya da fix > fixed gibi.

Eğer bir heceden daha uzun bir fiilde vurgu, fiilin son hecesinde ve fiilin sonu yine aynı şekilde “sessiz, sesli ve sessiz harf” şeklinde bitiyor ise son sessiz harf iki kere yazılır ve “-ed” takısı eklenir. Örnek verecek olursak;

prefer > preferred ya da incur > incurred gibi.

Eğer bir heceden daha uzun bir fiilde vurgu, fiilin ilk hecesinde ve fiilin sonu yine aynı şekilde “sessiz, sesli ve sessiz harf” şeklinde bitiyor ise sadece “-ed” takısı eklemek yeterli olacaktır. Örneğin;

enter > entered | open > opened ya da swallow > swallowed gibi.

Eğer fiil “e” harfi ile bitiyorsa sadece “d” eklemek yeterli olacaktır.

guzzle > guzzled ya da thrive > thrived gibi.

Son olarak eğer fiilin sonu bir sessiz harf + y harfi ile bitiyorsa “-ed” takısı eklenmeden önce y harfi i ye dönüştürülür. Örnek verecek olursak;

fry > fried ya da cry > cried gibi.

Düzensiz Fiiller
Eğer past participle yapacağımız fiil düzensiz bir fiil ise bu durumda karşımıza çok farklı çekimler çıkabilir. Bu durumu genellemek gerekirse üçe ayırabiliriz.

Past participle hâli yalın hâli ile aynı olan fiiller: cut > cut ya da set > set gibi.
Past participle hâli yalın hâlinden bir harf farklılık gösteren fiiller: sit > sat gibi.
Past participle hâli yalın hâlinden tamamen farklılık gösteren fiiller: go > went gibi

Bu durumlar için düzensiz fiillerin çekimlerini öğrenmek başka genel geçer bir kural yoktur.

 

Geçmiş Zaman Ortaçlarının Sıfat Olarak Kullanılmalarına Örnekler – Examples of Past Participles Being Used As Adjectives
Aşağıdaki tabloda past participle kelimelerin sıfat görevinde kullanıldığı örneklere yer verilmiştir.

Fiil – Verb

Geçmiş Zaman Ortacı – Past Participle

To swell
şişmek

swollen eyes
şişmiş gözler

To break
kırmak

broken plate
kırık tabak

To ruin
bozmak
mahvetmek

ruined cake
bozuk kek

 

Geçmiş Zaman Ortaçlarının Kullanımları – Past Participles in Participle Phrases
Aşağıda verilen örneklerde geçmiş zaman ortaçları koyu ile yazılarak belirtilmiştir, inceleyiniz.

The man taken to hospital has recovered.
Hastaneye kaldırılan adam iyileşmiş.
(‘taken to the hospital’ ifadesi bir sıfat görevi ile ‘the man’ ismini nitelemektedir.)

She has a heart wracked with sorrow.
Kederle harap olmuş bir kalbi var.
(‘wracked with sorrow’ ifadesi bir sıfat görevi ile ‘a heart’ ismini nitelemektedir.)

Finally beaten, Lucas lowered his water gun.
Sonunda pes eden Lucas su tabancasını indirdi.
(‘finally beaten’ ifadesi bir sıfat görevi ile ‘Lucas’ ismini nitelemektedir.)

 

Geçmiş Zaman Ortaçlarının Zamanlarda Kullanımı – Past Participles Used in Verb Tenses
Sıfat olarak kullanılmalarının yanı sıra, geçmiş zaman ortaçları zaman çekimlerinde de karşımıza çıkar. Aşağıdaki tabloda zaman çekimleri verilmiş ve geçmiş zaman ortaçları koyu ile yazılarak belirtilmiştir.

Dört Geçmiş Zaman

Örnekler

simple past tense

I fell

past progressive tense

I was falling

past perfect tense

I had fallen

past perfect progressive tense

I had been falling

Dört Şimdiki Zaman

Örnekler

simple present tense

I fall

present progressive tense

I am falling

present perfect tense

I have fallen

present perfect progressive tense

I have been falling

Dört Gelecek Zaman

Örnekler

simple future tense

I will fall

future progressive tense

I will be falling

future perfect tense

I will have fallen

future perfect progressive tense

I will have been falling