Öbek Fiiller – İngilizce Dilbilgisi Terimleri


Öbek Fiiller – Dilbilgisi Terimleri / Phrasal Verbs – Grammatical Terms

Dilbilgisi Terimleri isimli konularda İngilizce dil bilgisi kapsamında terim ve tanımları ele alacağız. Aşağıda phrasal verbs (öbek fiiller) ile ilgili hazırladığımız konu anlatım ve ilgili örnekleri bulabilirsiniz.

En az bir fiil ve bir kelimeden oluşan (ortaç ya da edat) fiillere phrasal verb yani öbek fiil denir. Aşağıdaki örnekleri inceleyelim;

calm down         – sakinleşmek
get away             – uzaklaşmak, tatile çıkmak
give up                – vazgeçmek, denemeyi bırakmak
take off               – uçağın (kalkması), havalanmak
wake up              – uyanmak

Öbek fiillerin anlamı, onları oluşturan kelimelerin anlamlarından farklılık gösterir. Örneğin ‘give up’ fiilinin anlamı ile ‘give’ fiili arasında doğrudan bir ilişki kurulamaz.

Geçişli ve Geçişsiz Öbek Fiiller – Transitive and Intransitive Phrasal Verbs

Dolaysız nesne alabilen öbek fiiller olduğu gibi geçişsiz olan yani nesne almayan öbek fiiller de vardır.
Geçişli öbek fiillere aşağıda örnek cümleler verilmiştir. Öbek fiiller koyu ile yazılarak belirtilmiştir, inceleyiniz;

I want you to fill in the form.
Formu doldurmanı istiyorum.

The boss wants you to go over those files again.
Patron o dosyaları tekrar incelemeni istiyor.

He says he will look into the price of tables today.
Bugün masaların fiyatlarını araştıracakmış.

You have to hand in your essay by Thursday.
Perşembeye kadar makaleni teslim etmen gerekiyor.

Geçişsiz öbek fiillere aşağıda örnek cümleler verilmiştir. Öbek fiiller koyu ile yazılarak belirtilmiştir, inceleyiniz;

Please stand up if you are unhappy.
Mutlu değilsen lütfen ayağa kalk.

The car chasing us was starting to drop back.
Bizi takip eden araba geride kalmaya başlıyordu.

The picture that I hung up yesterday fell down this morning.
Dün astığım resim bu sabah düşmüş.

He didn’t want to go to the party, but he finally gave in.
Partiye gitmek istemedi ama sonunda vaz geçti.

Bazı öbek fiiller ise kullanıldıkları yerdeki anlama göre hem geçişli hem de geçişsiz olarak karşımıza çıkabilir. Örnek verecek olursak;

I’m sure he will show up soon.
Eminim yakında çıkar meydana.
(Bu örnekte ‘show up’ öbek fiili geçişsiz durumdadır çünkü cümlede ‘yakında o buraya gelir, burada olur’ anlamı vardır.)

I’m sure he will show up the opposition.
Eminim karşı tarafın hakkından gelir.
(Bu örnekte ‘show up’ öbek fiili geçişli durumdadır çünkü cümlede ‘karşı tarafı utandırır, alt eder’ anlamı vardır.)

Ayrılabilen ve Ayrılamayan Öbek Fiiller – Separable and Inseparable Phrasal Verbs
Geçişli öbek fiillerin bazıları ayrılabilen fiillerdir. Bu durumda dolaysız nesne fiil ile edat arasına girebilir. Öbek fiili oluşturan kelimelerin arasına başka kelimelerin girdiği bu duruma örnek verecek olursak;

She will make you up to look like a fairy.
Seni adeta bir periye dönüştürecek.

My little brother talked my father into letting him attend the party.
Küçük kardeşim babamı partiye gitmesine izin vermesi için ikna etti.

Bazı geçişli öbek fiiller ise ayrılamazlar. Böyle durumlarda dolaysız nesne öbek fiildeki edattan sonra gelir. Örneğin;

I looked up to him and asked.
Ona bakıp sordum.

No, we must stick to the plan at all costs.
Hayır, ne olursa olsun plana bağlı kalmalıyız.

Öte yandan bazı fiiller ise hem ayrı hem de ayrılamaz şekillerde karşımıza çıkabilir. Örnek verecek olursak;

We can look their phone number up on the Internet.
Telefon numaralarını internetten arayabiliriz.
Ayrılabilen duruma örnek.

We can look up their phone number on the Internet.
Telefon numaralarını internetten arayabiliriz.
Ayrılamayan duruma örnek.

We can look it up on the Internet.
Telefon numaralarını internetten arayabiliriz.
Bu son örnekte ise dolaysız nesne bir zamirdir. Böyle durumlarda ayrılamayan şekilde kullanmak yanlış olur yani;
“We can look up it on the Internet.” şeklinde bir kullanım yanlış olurdu.
Telefon numaralarını internetten arayabiliriz.