Plurals Çoğullar
İngilizcede sayılabilen sınıfına giren isimlerin genellikle tekil ve çoğul halleri birbirinden farklıdır. Aşağıda tekil isimlerin çoğul yapılış biçimlerinin yanı sıra tekil ve çoğulların farklı kullanımlarına ilişkin örnekleri bulabilirsiniz.
Regular plurals Düzenli çoğullar
Büyük bir çoğunluğunun bu grupta yer aldığı isimlerin çoğul yapılarında “-s” çoğul son eki kullanılır. Tekil haldeki ismin son sesine bağlı olarak İngilizcede düzenli çoğullar üç gruba ayrılır.
ü Tekil bir ismin sonu ıslıklı sessiz sesle (s, z, ş, j, ç veya c – /s/, /z/, /ʃ/, /ʒ/, /tʃ/ veya /dʒ/) bitiyor ise çoğul hali için ismin sonuna “-es” veya tekil isim zaten “-e” ile bitiyorsa sadece “-s” eklenir. Bu halde sondaki ıslıklı ünsüz sesleri “iz – /ɨz/”e dönüşür.
Boss Bosses Patronlar
Phase Phases Aşamalar
Radish Radishes Turplar
Corsage Corsages Süs çiçekler
Glitch Glitches Hatalar
Grudge Grudges Kin, haset (kişisel hasetlerini bu işe bulaştırma)
ü Tekil bir ismin sonu ıslıklı sessiz harici bir sessiz harfle (p, t, k, f veya θ – /p/, /t/, /k/, /f/ veya /θ/) bitiyor ise çoğul hali için ismin sonuna sadece “-s” eklenir.
Cap Caps Şapkalar
Bat Bats Yarasalar
Block Blocks Bloklar
Cuff Cuffs Manşetler
Bath Baths Banyolar
ü Sesli veya ıslıklı sesli ile diğer bütün kelimeler düzenli çoğul halinde “-s” alır.
“Decoy Decoys Yemler, tuzaklar | Pearl Pearls İnciler | Funfair Funfairs Dönme dolaplar” gibi.
Plurals of nouns ending with “-o” Sonu “-o” ile biten isimlerin çoğulları
Sonu kendinden önce bir sessiz olan “-o” ile biten isimlerin çoğul halleri pek çok durumda “-es” eklenerek yapılır, “z – /z/” olarak okunurlar
Metro Metros Metro
Mosquito Mosquitoes veya Mosquitos Sivrisinekler
Wino Winos Ayyaşlar
Ancak yabancı kökenli özellikle İtalyancadan geçen isimlerin pek çoğu sadece “-s” alır.
“Piano Pianos | Zero Zeros |Portico Porticos | Canto Cantos” gibi.
Plurals of nouns ending with “-y” Sonu “-y” ile biten isimlerin çoğulları
Sonu kendinden önce bir sessiz olan “-y” ile biten isimlerin çoğul halleri genellikle “-y”nin düşürülüp “-ies” eklenmesi ile yapılır ve “iz – /iz/” olarak veya “-y”nin “ay – /ai/” olarak telaffuz edildiği yerlerde “ayz – /aiz/” olarak okunur.
Berry Berries Dutlar
Body Bodies Vücutlar
Ally Allies Müttefikler
Butterfly Butterflies Kelebekler
Sonu “-quy” ile biten kelimler de bu duruma dâhildir.
“Colloquy Colloquies Diyalog | Obloquy Obloquies Kınama, hakaret | Soliloquy Soliloquies Monolog” gibi.
Ancak kendinden öncel sesli olan “-y” ile biten isimlerin çoğul hallerinde sadece “-s” eklenir.
“Display Displays Ekranlar | Highway Highways Otoyollar | Tray Trays Tepsiler” gibi
Near-regular plurals Yarı düzenli çoğullar
Bu durum genelde sonu titreşimsiz sürtüşmeli seslerle (f veya θ – /f/ veya /θ/) biten isimler için geçerlidir. Burada bazı durumlar için “f”nin “v”ye, /θ/ nın da /ð/ olarak dönüştüğü görülür. Bazı kelimler için çoğul halde “f”nin hem “-s” hem de “-es” şekline dönüşebildiği görülebilir. Örnekler aşağıdadır.
“Path Paths Patikalar
Bath Baths Banyolar
Mouth Mouths Ağızlar
Wife Wives Eşler (kadın)
Calf calves Buzağılar
Life Lives Hayatlar
Knife Knives Bıçaklar
Thief Thieves Hırsızlar
Leaf leaves” gibi.
Burada dikkat edilmesi gereken, çoğul ismin sonunda “-ves” olduğu isimlerde örneğin “knives” de olduğu gibi; “-es” son ekinin “berries” deki gibi “iz” olarak değil /vz/ olarak telaffuz edildiğidir.
Beef Beefs veya Beeves Sığır etleri
Dwarf Dwarfs / Dwarves Cüceler
Hoof Hoofs / Hooves Toynaklar
Roof Roofs (telaffuz bakımından “rooves” gibi) Çatılar
Scarf Scarfs / Scarves Atkılar
Staff Staffs / Staves Elemanlar (kadro, personel)
Turf Turfs / Turves Çayırlar, çimler
Wharf Wharfs / Wharves İskeleler
Irregular plurals Düzensiz çoğullar
Düzensiz çoğullar genellikle eski İngilizcede yer alan kullanım biçimlerinden veya yabancı kökenli isimlerden kaynaklanmaktadır. Düzensiz çoğullar da düzenliler gibi kendi içinde ayrılır. Düzensiz çoğulların bu farklı yapılarından bir tanesi de tekil ve çoğul biçimlerinin aynı olduğu isimlerde görülür. Aşağıda yer alan isimler hem tekil hem de çoğul haldedir.
“Aircraft Hava taşıtı | Bison Bizon | Buffalo Bufalo | Deer Karaca | Duck Ördek | Fish Balık | Hovercraft | Moose Kanada geyiği | Pike Turna balığı | Plankton | Salmon Somon | Sheep Koyun | Spacecraft Uzay aracı| Squid Mürekkepbalığı| Swine Domuz | Trout Alabalık | Watercraft Su aracı” gibi.
Ayrıca tekil halde sonu “ies” ile biten “series seri ve species tür” kelimelerinin de çoğul hali aynıdır.
Bazı kişi isimleri çoğul hale çekilmez.
“Japanese, Portuguese, Vietnamese” şeklindeki sonu “-ese” ile biten “Vietnamlılar” gibi anlama gelen isimler ve diğer uyruk bildiren çoğul isimler. “French, Swiss, Polish” “Fransızlar” anlamında çoğul halde “The” tanımlığı ile kullanılırlar.
Pluralswith “-(e)n” “-(e)n” ile yapılan çoğullar
Sayıları çok az da olsa tekil isme “-(e)n” eklenerek yapılan çoğul biçimleri vardır. Eski İngilizcedeki çekimden kaynaklanan bu duruma günlük kullanımda sadece üç kelimede rastlanabilir.
OxOxen(gücünden yararlanılan hayvan topluluklarından bahsederken)
Child Children Çocuklar
Brother Brethren (“Brother” eski çoğul kullanımı ancak genellikle dini bir cemaatin ya da hayır kurumunda “brother”in çoğulu olarak kullanılan kelime)
Apophonic plurals Apofonik (dönüşmüş) Çoğullar
Apofoni sesbiriminde meydana gelen sistemli değişikliğe denir. Yani bu çoğul yapılarında tekilden çoğul hale geçilirken isimlerin bir veya iki harf değişikliğe uğrayacağı anlamına gelir; örneğin;
Man Men Adamlar
Woman Women Kadınlar
Tooth Teeth Dişler
Foot Feet Ayaklar
Louse Lice Bitler
Goose Geese Kazlar
Mouse Mice (Bilgisayar fareleri için “mouses” kullanımı olabilir.)
Dormouse Dormice Fındıkfareleri
Yukarıda sıraladığımız hiç bir türe uymayan çoğullar da vardır örneğin;
Person People | Die Dice (oyunculuk ve metallerin yarı iletkenliği konularında) | Penny Pence (İngilterede para miktarı olarak)
Singulars without plurals Çoğul hali olmayan tekiller
Soyut isimler genellikle bu duruma örnektir. Örneğin sıfatlar türetilmiş “beauty güzellik, curiosity merak, honesty dürüstlük, intelligence zekâ, poverty fakirlik, stupidity aptallık, wisdom bilgelik” isimler,
Sonu “ness” ile bitenler “goodness iyilik, cleanliness temizlik, coldness soğukluk, kindness kibarlık, openness açıklık” ve
Sıfatlar halleriyle aynı anlama sahip eşadlılar “good iyi, bad köyü, hot sıcak” ve “cold soğuk” gibi.
Sanat ve bilim dalları söz konusu olduğunda da bu tür isimlerle sıkça karşılaşabiliriz.
“Philosophy, chemistry, geometry, surgery, pop, jazz, rock and roll, dualism, surrealism” gibi.
“Felsefe, kimya, geometri, cerrahlık”
Buna çoğul gibi görünen tekil isimleri de ekleyebiliriz. “Mathematics, Metaphysics, physics, statics, thermodynamics, aerodynamics, phonetics, electronics, geophysics, robotics, aerobics, optics, computer graphics, linguistics, cryptography, ethics” gibi. “Phonetics is an area of linguistics that focuses on the sounds used in speech. – Sesbilim (fonetik), dilbilimin konuşmada kullanılan seslerle ilgilenen bir alanıdır”
Kimyasal element ve fiziksel varlık adları da bu kategoriye girer.
“Iron, oxygen, lead, nitrogen aluminium, carbon, copper, gold, silver, air, traffic, crash, water, furniture” gibi.
“Demir, oksijen, kurşun, nitrojen, alüminyum, karbon, bakır, altın, gümüş, hava, trafik, kaza, su, mobilya”
” İngilizcede Tekil Çoğul İsimler Nedir ” konusunu anlatmaya çalıştık. Umarız İngilizce tekil ve çoğul isimleri yeterince anlatabilmişizdir.
